Çocuklarda Zihinsel Gelişimin 4 Aşaması
Çocuklarda zihinsel gelişim, fiziksel gelişimleri gibi fiziksel ölçülerle ölçülemez. Ancak,
çocuklarda entelektüel gelişimin ne olduğunu anlamak önemlidir.
Entelektüel gelişim, bir çocuğun makul bir şekilde düşünme ve işleme yeteneğini ifade eder.
Çevrelerindeki şeyleri sorgulamaya ve cevaplar aramaya başlarlar. Ünlü bir psikolog olan
Piaget;e göre, erken çocukluktaki entelektüel gelişim dört aşamaya ayrılabilir.
1. Duyu-Motor Aşaması (0-2 Yaş):
Bebek bu aşamada dış dünyayı keşfetmede duyularını ve motor becerilerini kullandığından bu
döneme “duyu- motor” denilir. İlk iki ay emme ve kavrama gibi çok temel motor hareketler
vardır. Bu refleksif aşamadır.
Önümüzdeki iki ay, kendini tekrarlayan hareketlerle belirgindir. Bu, birincil dairesel
reaksiyonların aşamasıdır.
4-8 aylık evrede, çocukta, beşik üzerinde asılı bir oyuncağı dokunarak veya tekmeleyerek
hareket ettirmek gibi hareketler görülür. Bu ikincil dairesel reaksiyonların aşamasıdır. Çocuk
bir yaşına geldiğinde, hareketlerinin daha karmaşık hale geldiğini görürüz. Bu aşama ikincil
reaksiyonların koordinasyonudur.
Önümüzdeki altı ay, çocuğunuzun aynı görevi yapmanın yeni yollarını keşfettiğini
göreceksiniz. Bu, üçüncül dairesel reaksiyonları içerir.
2. Operasyon Öncesi Dönem (2-7 Yaş):
Bu erken çocukluğun entelektüel gelişim evresi, 2 ila 7 yaş arası sürer ve çocukta aşağıdaki
gelişmelerle kendini gösterir.
2-4 yaş arası çocuğun dil becerileri gelişir. Ancak konuşması pek bir anlam ifade etmez .
Çocuk, o anda görünürde olmayan nesneleri hatırlayabilir ve onlar hakkında konuşabilir. Bu
işlem öncesi aşamadır.
4-7 yaş arası, çocuğun konuşma becerilerini geliştirdiği görülür. Konuşma daha anlamlı hale
gelir ve çocuk basit mantığı tanıyabilir ve kullanabilir. Basit kuralları olan oyunlar artık çocuk
tarafından anlaşılabilir. Bu, sezgisel aşamadır.
3. Somut İşlemler Dönemi (7-12 Yaş):
Bu aşama, çocukta 7 ila 12 yaş arasında gerçekleşen zihinsel büyümeyi içerir. Çocuk artık
mantıksal kalıpları anlayabilir ve bunları kullanabilir. Zihinsel yetiler şimdi neyin ne için
yapılması gerektiğine dair sağlam bir anlayışa ve idrake doğru bir dönüş yapar. Çocuk artık
kategorileri anlayabilir ve ayrıca problemleri mantıklı ve doğru bir şekilde çözebilir.
4. Resmi İşlemlerin Süresi (12- ~):
Bu, 12 yaşından itibaren gerçekleşen gelişim dönemidir. Entelektüel gelişimin bu son
aşamasında, çocuk soyut kavramları anlamaya ve düşünmeye başlayabilir. Mantık ve
çıkarımsal akıl yürütme çocuk için anlaşılır hale gelir. Karmaşık mantıksal ve soyut diziler,
problem çözmede düşünme ve uygulama kolaylaşır.
Bir çocuğun zihinsel ve fiziksel gelişimi, yaşamının ilk yıllarında oldukça hızlıdır. Her
çocuğun farklı olduğunu hatırlamanız gerekir. Çocuğunuza gereksiz baskı uygulamayın.
Çocuğunuzun becerilerini kendi başına geliştirmesine ve büyüme aşamalarının tadını
çıkarmasına izin verin!
Rümeysa KIZMAZ
