Hepimiz okul dönemlerimizde kalan “disipline gitmek” kavramını hatırlıyoruzdur. Neler geliyor aklınıza bu kavramı duyunca peki?
Ben aklıma gelenleri sıralayayım;
- HATA
- CEZA
- UZAKLAŞTIRMA
- DIŞLAMA
- OLUMSUZLUK, OLUMSUZLUK, OLUMSUZLUK…
Disiplin kavramıyla böyle tanışmış ve kavramı böyle içselleştirmiş bir nesil için “disiplin” kelimesi her zaman ceza ile eşleşiyor bana göre. Oysaki disiplin kelimesinin dilimizdeki karşılığına baktığımızda anlamının “Bir topluluğun, yasalarına ve düzenle ilgili yazılı veya yazısız kurallarına titizlik ve özenle uyması durumu.” olduğunu görüyoruz. Yani aslında hem toplumda hem de bireysel hayatımızda işleri yoluna koymak ve düzenli yol alabilmek için çok önemli ve gerekli bir kavram.
Peki cezalarla kurallara uymayı öğretmeye çalıştığımız bir nesile kendi hayat disiplinlerini öğretmeyi nasıl mümkün kılacağız? Uzaklaştırma cezalarıyla, kınamalarla, dışlamalarla çocuklara kuralları öğretmek mümkün müdür? Bu şekilde uzaklaştırdığımız çocuklarımızı disiplinli olmaları için nasıl teşvik edeceğiz?
Disiplin kavramı kişinin kendi yaşamını düzene sokabilmesi için çok değerli bir kavram. Özellikle pandemi döneminde, uzaktan eğitimin hayatımıza girmesiyle birlikte çocukların akademik devamlılıklarını sağlamak için öz düzenleme becerilerine sahip olması gerektiğinin, öz disiplin kavramının ne kadar önemli olduğunun altını çiziyoruz sürekli. Ancak çocuklar disiplin kavramını kötü, cezalandırıcı, zorbalıkla alakalı bir kavram olarak kodladıklarından dolayı bu kavrama uzak duruyor ne yazık ki.
Okullardaki bu “disiplin” kavramını değiştiremeyiz belki. Belki hissettirdiklerini de değiştiremeyiz. Ancak aile en iyi okuldu ve öğrenme en iyi ailede başlar diyerek disiplinli çocuklar yetiştirmek için evde neler yapabileceğimizle ilgili birkaç öneride bulunmak istiyorum:
-Yaşına uygun sorumluluklar verin.
-Odasıyla alakalı, düzenleme, dekorasyon vs. kararları ona bırakın veya birlikte alın.
-Okul ile ilgili çalışmaları kendisinin takip etmesi gerektiği ile ilgili onunla konuşun.
-Baş edebileceğini düşündüğünüz problemlerle ilgili harekete geçmesi ve uygulaması için fırsat verin.
-Ailede alınan kararlar ile ilgili onun da fikrini alın.
-Karar verme becerileri disiplin kavramı üzerinde çok önemlidir. Bu sebeple birkaç seçenek arasından karar vermesine fırsat verin.
-Araştırması, keşfetmesi, kendi ilgi alanları ile ilgili tecrübeler yaşaması için fırsat verin.
-Günlük, haftalık, aylık planlarıyla ilgili konuşun, not alın, tablo oluşturun.
-Bir durum ile ilgili çözüm yolları geliştirmesini, uygulamasını sağlayın.
-Kendisiyle baş başa kalabileceği, özgün üretim yapabileceği alanlar oluşturun.
-Hata yapmanın olağan ve normal olduğunu bunun yanında hataları çok iyi bir öğretici olduğunu hatırlatın. Bir dahaki sefere neleri daha doğru yapması gerektiği konusunda düşünmesi ve uygulama yapması için teşvik edin.
Niket ÇELİK
